Soja, Përfitimet dhe përdorimi në kuzhinë

Soja është një bishtajore që është përdorur për shekuj në shumë kultura në mbarë botën. Është e pasur me proteina, vitamina, minerale dhe antioksidantë, duke e bërë atë një zgjedhje të shëndetshme për këdo që ndjek një dietë të ekuilibruar. 

Megjithatë, është e rëndësishme të merren parasysh edhe kundërindikacionet dhe konsultimi me një profesionist shëndetësor, përpara përfshirjes së sojës në dietën tonë.

Përfitimet nga konsumimi i sojas

Soja është një burim i plotë proteinash, që do të thotë se përmban të gjitha aminoacidet thelbësore që trupi ynë ka nevojë. Kjo e bën atë një alternativë për të zëvëndësuar proteinat me origjinë shtazore për vegjetarianët dhe veganët. Proteina e sojës është lehtësisht e tretshme dhe mund të ndihmojë në ndërtimin dhe mirëmbajtjen e muskujve.

Soja është gjithashtu e pasur me fibra, të cilat ndihmojnë në ruajtjen e një sistemi të shëndetshëm dhe të rregullt të tretjes. Fibrat dietike mund të kontribuojnë në kontrollin e peshës, pasi rritin ngopjen dhe reduktojnë oreksin. 


Është një bishtajore që i jep trupit minerale themelore si kalcium, kalium, magnez, hekur dhe fosfor, vitamina të grupeve A, B dhe C dhe fibra të dobishme për mirëqenien e zorrëve.

Ndër përfitimet që soja ofron është rregullsia e zorrëve, por edhe aftësia për të mbajtur nën kontroll sheqerin në gjak dhe kolesterolin. Falë pranisë së kripërave minerale si kalciumi dhe fosfori, soja ndihmon në mineralizimin e kockave dhe parandalon osteoporozën.

Falë pranisë së izoflavoneve, është dëshmuar i dobishëm për gratë për trajtimin e çrregullimeve që lidhen me menopauzën. Izoflavonet e sojës kompensojnë, ndonëse pjesërisht, estrogjenet që priren të mungojnë, duke krijuar çekuilibër në organizmin femëror kur gruaja nuk është më pjellore.

Megjithatë, ka kundërindikacione të mëdha nëse konsumohet me tepricë: të njëjtat molekula pozitive mund të shkaktojnë kundërindikacione të pakëndshme. Është për këtë arsye që rekomandohet përdorimi i moderuar i produkteve me bazë soje për të shmangur përjetimin e efekteve të padëshiruara.

Efektet anësore të mundëshme të sojas

Pavarësisht përfitimeve të shumta, soja mund të shkaktojë reaksione alergjike tek disa njerëz. Është e rëndësishme konsultimi me një mjek ose dietolog nëse dyshohet për alergji ndaj sojës. 

Përveç kësaj, njerëzit me probleme në tiroide duhet të jenë të kujdesshëm në lidhje me marrjen e sojës, pasi ajo mund të ndërhyjë në funksionin e tiroides.

Fitoestrogjenet duhet të konsumohen me kujdes gjatë shtatzënisë dhe në vitet e para të jetës, pasi mund të ndërhyjnë në zhvillimin e duhur të gjëndrave endokrine dhe rregullimin e tyre.

Rritja e rrezikut të kancerit të gjirit, nuk rekomandohet për gratë që janë prekur nga ky lloj kanceri.

Ndërhyrja në funksionin e tiroides: fitoestrogjenet nuk rekomandohen në prani të një sëmundjeje të tiroides.

Nuk rekomandohen konsumimi i sojës në prani të patologjive gjinekologjike si: endometrioza, fibromat, ose tumoret endometriale.


Konsumi në sasi të madha shkakton rënien e përthithjes së mineraleve si hekuri, kalciumi, magnezi.

Prania e OMGJ-ve: afërsisht 90% e sojës së kultivuar është e modifikuar gjenetikisht. Efektet afatgjata të një diete të bazuar në OMGJ (organizma të modifikuar gjenetikisht) nuk janë identifikuar ende plotësisht dhe prandaj shihen, të paktën për momentin, me mosbesim të fortë. Soja është gjithashtu nën vëzhgim në lidhje me 

Rekomandohet të siguroheni që të konsumoni sojë nga kulturat jo-OMGJ. Leximi i saktë i etiketave mund të na ndihmojë në zgjedhjen e kulturave dhe produkteve organike. Prandaj, është e rëndësishme shmangia e konsumimit të sojës dhe derivateve me origjinë të panjohur.

Soja dhe derivatet e saj

Format e përpunuara të sojës më të konsumuara janë:

Qumësht soje: është e rëndësishme të shmangen formulimet e pasura me sheqer në mënyrë që të mos ndikojë në vlerat e glicemisë me marrjen e tij.

Yogurt soje: Qumështi dhe kosi shpesh janë të pasuruar me vitamina (veçanërisht D) dhe kalcium. Prandaj, është mirë që kjo të merret parasysh gjatë ndjekjes së një dietë të larmishme dhe të ekuilibruar. 

"Djathë" soje ose tofu: Tofu mund të jetë një alternativë e mirë për djathin e qumështit të lopës (ose lloje të tjera qumështi) për ata që ndjekin një dietë vegane dhe për ata që duhet të mbajnë nën kontroll kolesterolin e tyre.

Spagheti soje: Zihen shpejt dhe më pas kaurdisen në një tigan me salcën e tyre (më mirë nëse janë të pasura me perime). Prania e perimeve në recetat me spageti soje rrit sasinë e fibrave dhe mineraleve të marra.

Tempeh: Tempeh është një produkt me origjinë nga Indonezia dhe i marrë nga fermentimi i sojës së verdhë. I konsideruar si një zëvendësues i vlefshëm i mishit, i njohur si "mishi i sojës", është një ushqim me shumë proteina, por në të njëjtën kohë shumë i tretshëm. Me një aromë intensive dhe të theksuar, ka përdorime të ndryshme në kuzhinë dhe është veçanërisht i vlerësuar nga veganët dhe vegjetarianët.

Edamame: Ndryshe nga kokrrat e zakonshme të sojës të cilat janë kafe ose bezhë, edamame janë soje të plota, të papjekura, jeshile.
 Si të gjitha bishtajoret, edamame gjithashtu siguron një sasi të mirë kalorish.

Si të përdorim sojën në kuzhinë

Soja mund të përfshihet në receta në mënyra të ndryshme. Kokrrat e sojës mund të shndërrohen në burgers, qofte ose bolognese perimesh. 

Tofu mund të marinohet dhe piqet në skarë ose përdoret si përbërës në supa dhe sallata. 

Qumështi i sojës mund të përdoret si një alternativë vegane ndaj qumështit të lopës në shumë receta.

Mielli i sojës mund të përdoret për të bërë bukë, ëmbëlsira dhe produkte të tjera furre. 

Soja mund të konsumohet edhe si meze, në formën e edamame, e cila është sojë e re e zier dhe e kripur.