Mbetja e thatë e ujit në 180°C dhe llojet e tij

Kërkesa ditore për ujë është rreth 2, 2 litra e gjysmë, nga të cilat të paktën 1 litër e gjysmë duhet të plotësohen drejtpërdrejt me ujë të pijshëm. Pjesa tjetër mund të zëvendësohet nëpërmjet pijeve dhe ushqimeve të tjera si frutat dhe perimet, të cilat përbëhen nga 90% ujë. Disa kategori njerëzish, si të moshuarit, të paaftët, të pavetëdijshmit, janë veçanërisht të predispozuar ndaj dehidrimit sepse sensorët e etjes (sensorë ndërqelizorë, sensorë të venave të mëdha, sensorë të mukozës orofaringeale) janë më pak aktive se normalja.

Natyrisht të gjithë ata që jetojnë ose punojnë në mjedise shumë të nxehta ose të thata, që favorizojnë avullimin e ujit përmes lëkurës, ose pas aktiviteteve që shkaktojnë humbje më të madhe të lëngjeve
(të tilla si duke luajtur sporte), duhet të rrisin marrjen e ujit për të ribalancuar ekuilibrin.

TDS “total dissolved solids” ose Mbetja e thatë e ujit

Mbetja e thatë në 180°C përfaqëson një nga treguesit kryesorë të përfshirë në etiketat e ujit në shishe qelqi dhe plastike. Konsiderohet një nga informacionet më të rëndësishme që duhet kontrolluar për të kuptuar nëse lloji i ujit që kemi zgjedhur është ideal për nevojat tona.

Mbetja e thatë e ujit është parametri që tregon sasinë e kripërave mineraleve që mbeten të depozituara pasi 1 litër ujë avullohet në 180°, kryesisht duke vlerësuar praninë e natriumit, kaliumit, kalciumit, magnezit, klorurit, sulfatit dhe bikarbonatit.

Tregohet gjithashtu me akronimin anglez TDS "total dissolved solids", ai llogaritet me njësi matëse mg/l me vlera të ndryshueshme midis një minimumi prej 500 mg/l dhe një vlere maksimale të rekomanduar prej 1500 mg/l.

Uji me një mbetje të lartë është më i pasur me kripëra minerale, sesa uji me një mbetje të ulët.

Klasifikimi i ujit mineral:

Mund të dallojmë 4 lloje të ujit mineral në treg (klasifikimi bazohet në sasinë e kripërave):

• Uji minimalisht i mineralizuar është uji “më i lehtë” ndonjëherë, dmth me sasinë më të vogël të kripërave të tretura - duke pasur parasysh se vlera e butësisë nuk duhet të konsiderohet cilësi por thjesht karakteristikë e llojeve të caktuara të ujit. Mbetja e thatë nuk duhet të kalojë 50 mg/L

• Uji oligomineral ose pak i mineralizuar ka një mbetje fikse më të ulët në 500 mg/L.

• Uji me minerale mesatare është uji, mbetjet fikse të të cilit variojnë ndërmjet 500 dhe 1,500 mg/L

• Uji shumë i mineralizuar ka një mbetje fikse më të madhe se 1500 mg/L dhe këshillohet që të merret nën mbikëqyrje mjekësore sepse mund të ketë karakteristika terapeutike. Zakonisht blihet në farmaci ose në qendra spa, por mund të gjendet edhe në disa supermarkete.

Ujërat minerale gjithashtu mund të klasifikohen duke marrë parasysh përqendrimin e një kripe të vetme minerale të tretur në tretësirë. 
Zakonisht këto përkufizime janë qartësisht të lexueshme në etiketë. 
Secili prej këtyre ujërave, falë pranisë së konsiderueshme të një minerali të veçantë, mund të ndihmojë për mirëqenien e trupit tonë.

Për ata që vuajnë nga gurët në veshka, zgjedhja zakonisht bie mbi ujërat oligominerale ose minimalisht të mineralizuara, veçanërisht të dobishme për eliminimin e mbetjeve. Zbulimet e fundit megjithatë kanë treguar se edhe uji "i fortë", pra i pasur me kalcium dhe bikarbonat, mund të ndihmojnë në parandalimin e formimit të gurëve.

Për personat që vuajnë me presion të lartë të gjakut, preferohet uji me pak minerale (veti diuretike) dhe reduktimin e natriumit të tepërt, përgjegjës për rritjen e presionit të gjakut.


Ata që kanë vështirësi në tretje mund t'i drejtohen ujit bikarbonat-sulfat.

Për personat me defiçit kalçiumi ose kanë nevojë për një integrim më të madh të këtij minerali (fëmijët, të moshuarit, gratë në menopauzë ose në gji), idealja është një ujë me përmbajtje kalciumi më e lartë se 200 mg/L.

Kujdes: Nitratet dhe Nitritet
Janë ndër parametrat që duhen mbajtur nën kontroll. Në fakt, uji në shishe duhet të përmbajë sasinë më të vogël të mundshme të nitrateve.
Kufiri maksimal i lejuar i NITRATEVE është 45/mg/l për të rriturit dhe 10 mg/l për fëmijët, ndërsa NITRITET duhet të mungojnë.

Ujë i varfër me natrium Na+ “povera di sodio”

Kompanitë që prodhojnë ujëra minerale theksojnë qartë formulimin "me përmbajtje të ulët natriumi", edhe për qëllime reklamimi. Edhe duke konsumuar ujë mesatarisht mineral me përmbajtje të lartë natriumi, 2 litra ne ditë, do të futej në organizëm rreth 360 mg natrium, larg 1250 mg të marra me një porcion proshutë të papërpunuar ose 900 mg një porcion djathë pekorino.
Atëherë zgjidhni një ujë me përmbajtje të ulët natriumi, për të mbajtur nën kontroll presionin e gjakut, për të mbajtur larg njollat e lëkurës nga dehidratimi, ose thjesht për të respektuar udhëzimet e një shëndeti të mirë, por mos harroni të fokusoheni më shumë në atë që hani sesa në zgjedhjen e llojit të ujit.

Uji dhe Sporti

Për ata që merren me sport, hidratimi është edhe më i rëndësishëm. Përveç pirjes pas aktivitetit fizik për të zëvendësuar lëngjet e humbura, është gjithashtu e rëndësishme ta bëni atë para dhe gjatë.
Në fakt, gjatë praktikës sportive, uji hyn në lojë për të siguruar termorregullimin në mënyrë që të mbajë temperaturën e trupit brenda normës dhe të nxisë shpërndarjen e nxehtësisë. Nëse aktiviteti fizik është me intensitet mesatar dhe ka një kohëzgjatje më pak se 45 minuta mjafton vetëm pirja e ujit. 

Në rast të stërvitjeve intensive me periudha të gjata, megjithatë, mund të jetë e dobishme për të rimbushur edhe mineralet e humbura nga djersitja. Arritja e nevojave për ujë, kripë dhe energji është thelbësore për të mbështetur aktivitetin fizik dhe për të nxitur rikuperimin.

Uji rezulton gjithmonë zgjidhja më e mirë, edhe në krahasim me "pijet për sportistë” që gjënden në shitje.
 
Nëse dëshirojmë, mund të vendosim të blejmë ujë të pasur me kripëra minerale, veçanërisht të pasur me kalcium, natrium, kalium, magnezi dhe kloruret për të rikuperuar menjëherë elektrolitet e humbura nga djersitja dhe për të rikuperuar nga lodhja fizike dhe mendore pas stërvitjes. 

Uji dhe ciklet jetësore

Fëmijët:

Uji është një ushqim themelor në çdo fazë të jetës dhe aq më tepër në këtë periudhë. Në fakt, është një element i domosdoshëm për rritjen dhe për fëmijët që ushqehen me gji ose me formulë. Deri në moshën 6 mujore, fëmijët nuk kanë nevojë të marrin ujë. Por nëse ushqehen me formulë, nevojitet uji për të përgatitur qumështin. Idealja është përdorimi i  një uji që përmban pak minerale: në shitje
ka ujëra të dedikuara posaçërisht. 

Ndërsa fëmija rritet, ndryshojnë nevojat për mikro-nutrientët dhe përfshirja e një uji mineral mesatar të pasur me kalçium,
magnez dhe fluor mund të jenë më të përshtatshëm.
Konsultohuni me pediatren tuaj!

Adoleshentët: 

Këshilla është të marrin ujë mineral mesatar, të pasur me bikarbonat, kalcium dhe magnez.

Të rriturit:

Sugjerohet marrja e ujit mineral oligomineral dhe mesatar, sipas momentit dhe mënyrës së jetesës.

Të moshuarit:

Rreziku i dehidrimit është shumë i lartë sepse ndjenja e etjes është zvogëluar; dehidrimi lidhet gjithashtu me një efikasitet më të ulët të veshkave në përqendrimin e urinës, gjë që çon në eliminimin e më shumë ujë. Këshilla më e rëndësishme është të pini, veçanërisht një ujë të pasur me kalçium dhe sulfat

Gjatë shtatzënisë, sasia ditore e ujit mund të rritet mbi 2
litra në ditë. Përveç sigurimit të gjendjes shëndetësore, në këtë fazë uji ka për qëllim
mbajtjen e fetusit të hidratuar dhe ruajtjen e  vëllimit të duhur amniotik. Këshilla është marrja e ujit me kalçium.

Gratë në menopauzë:
Në këtë fazë të jetës së një gruaje, këshilla është të marrë ujë me kalçium.

Këto janë këshilla të përgjithshme, drejtuar individëve pa probleme serioze shëndeti! Për patologji specifike, diskutimi me mjekun tuaj do t'ju ndihmojë të zgjidhni ujin e duhur për shëndetin tuaj!

Ujë natyral apo i gazuar?

Nga pikëpamja "ushqyese" nuk ka asnjë ndryshim midis ujit natyral dhe atij të gazuar. Flluskat e gazit stimulojnë receptorët e shijes, duke stimuluar një efekt "anestezizues", i cili për një kohë të shkurtër, jep ndjesinë se uji i gazuar shuan më shumë etjen se uji natyror. 
Në fund të fundit, është një çështje e thjeshtë shijeje. Prandaj të gjithë mund të zgjedhin llojin e ujit që preferojnë më shumë, gjëja e rëndësishme është të pimë sa më shumë ujë!

Uji dhe Siguria në vëndin tonë

Shqetësimet për sigurinë e ujit të pijshëm në Shqipëri vazhdojnë, duke bërë që shumë njerëz të vënë në dyshim besueshmërinë e ujit të rubinetit dhe madje edhe të ujit në shishe të disponueshëm për shitje. 
Ndërsa janë bërë përpjekje për të përmirësuar cilësinë e ujit, është thelbësore që banorët dhe vizitorët të tregojnë kujdes.

Cilësia e ujit të rubinetit:
Pavarësisht përmirësimeve të vazhdueshme, cilësia e ujit të rubinetit në zona të caktuara të Shqipërisë mbetet një subjekt shqetësues. Infrastruktura e vjetëruar, objektet e papërshtatshme të trajtimit të ujit dhe monitorimi i paqëndrueshëm mund të kontribuojnë në rreziqet e mundshme të kontaminimit.

Siguria e ujit në shishe:
Ndërsa uji i ambalazhuar është gjerësisht i disponueshëm në Shqipëri, është e rëndësishme të theksohet se jo të gjitha markat e ujit në shishe janë të besueshme. Cilësia dhe siguria e ujit në shishe mund të ndryshojnë, dhe është thelbësore zgjedhja e markave me reputacion që përputhen me standardet e industrisë dhe i nënshtrohen testeve të rregullta për ndotës. 

Masat paraprake:
Për të garantuar sigurinë e ujit të pijshëm, individët mund të marrin disa masa paraprake. Filtrat ose pastruesit e ujit mund të përdoren për të rritur sigurinë e ujit të rubinetit duke reduktuar ndotësit e mundshëm. Megjithatë, është thelbësore zgjedhja e filtrave që janë të përshtatshëm për ndotësit specifikë të pranishëm në furnizimin me ujë.
Për më tepër, qëndrimi i informuar rreth raporteve lokale të cilësisë së ujit dhe rekomandimeve nga autoritetet shëndetësore mund të ndihmojë në marrjen e vendimeve të informuara në lidhje me sigurinë e ujit të pijshëm.



Burime: Fondazione Umberto Veronesi
Burime: Mineracqua